بی‌تفاوتی مدیران به «فرجام سفر طولانی طوبا»/ 30 هنرمند تئاتر قم به حال خود رها شدند

محسن حسن‌زاده درباره وضعیت حمایت مالی برای اجرای عمومی نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» به خبرنگار مهر گفت: ما در موقعیتی هستیم که مصاحبه و حرف‌زدن نه تنها نتیجه‌ای ندارد بلکه سوژه‌ای را فراهم می‌کند تا عده‌ای بخندند. گویا فضای رسانه‌ای هم دیگر تأثیری روی مدیران تئاتری نمی‌گذارد، از این رو گفتن خیلی نکات می‌تواند حالت تخلیه روانی پیدا کند.

وی یادآور شد: از همان ماه‌های اولیه سال که از اجرای عمومی اثرم مطمئن شدم، دنبال قرارداد و بحث مالی نمایش بودم چون می‌دانستم علیرغم سختی‌هایی که من و گروه برای تولید و اجرای نمایش در جشنواره تئاتر فجر کشیدیم، راهی که انتخاب کردیم به نقطه مطمئنی رسیدیم.

این کارگردان جوان تئاتر متذکر شد: معتقدم آن چیزی که به اسم تئاتر حرفه‌ای در تئاتر ایران جا افتاده، فرمول زده است و برنامه، سیاست کلی و رویکرد واژه‌هایی بی‌تناسب با تئاتر حرفه‌ای ما هستند. در ایران آنچه که به عنوان تئاتر حرفه‌ای شناخته می‌شود مبتنی بر فرمولی است که علاوه بر هنرمندان جوان، هنرمندان پیشکسوت را هم گاه تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

حسن‌زاده ادامه داد: تا سال گذشته فرمول این بود که اگر می‌خواهیم وارد تئاتر حرفه‌ای شویم باید به جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کنیم. به همین دلیل و مبتنی بر فرمول مذکور در جشنواره تئاتر فجر شرکت کردم. این موضوع را با گروه خود نیز مطرح کردم که اگر در جشنواره کار قابل قبولی ارائه دهیم، قطعا به اجرای عمومی اثر می‌رسیم. خدا را شکر اثر در جشنواره با اقبال خوبی مواجه شد غافل از اینکه امسال که می‌خواهیم نمایش را اجرای عمومی کنیم، فرمول ورود به تئاتر حرفه‌ای عوض شده است.

کارگردان نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» درباره شروط اجرای عمومی اثری نمایشی در سال جاری توضیح داد: به ما گفته شد که اثرمان در صورتی مورد اقبال در اجرای عمومی قرار می‌گیرد که بازیگران چهره داشته باشد، کم پرسوناژه و کمدی باشد تا بتواند غرایض سطح پایین تماشاگر را ارضا کند. به همین خاطر می‌بینم که اکثر نمایش‌های جدی و تراژیک، مبتنی بر فرمول مذکور به صورت کمدی اجرا می‌شوند. البته این فرمول آن چیزی است که تا به حال در قاعده تئاتر حرفه‌ای ما جا افتاده و منظور این نیست که همه هنرمندان تئاتر بر طبق این فرمول رفتار می‌کنند.

کارگردان برگزیده بخش تازه‌های ایران سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر تأکید کرد: با توجه به فرمول مذکور اجرای کاری که من انتخاب کردم که دارای تعداد پرسوناژ بالا و اثری جدی است، عبس خواهد بود، ضمن اینکه بازیگر چهره هم در این نمایش نداریم. البته اثر با مضمونی جدی می‌تواند برای مخاطب جذاب باشد.

حسن‌زاده با اشاره به پیگیری‌های خود برای ملاقات با حسین طاهری مدیرکل هنرهای نمایشی برای مشخص شدن وضعیت اجرای عمومی نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» یادآور شد: بعد از 4 ماه پیگیری و رفت و آمد تنها 2 بار توانستم مدیرکل را ببینم و او به بهانه‌ای غیر از اجرای عمومی اثرم، من را پذیرفت. البته من خود موضوع را به اجرای عمومی نمایش و وضعیت آن کشاندم و گفتم که نمایش دارای 30 هنرمند تئاتر حرفه‌ای قم است و در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر هم دیده شده است. ضمن اینکه نمایشنامه «فرجام سفر طولانی طوبا» اثری از علیرضا نادری است که 20 سال اجرا نشده است.

وی با بیان اینکه گفتگو با مدیرکل هنرهای نمایشی نتیجه‌ای نداشت، تأکید کرد: این در حالی است که نمایش ما نمایشی ایرانی و در راستای تئاتر ملی است و یک فرهنگ اجتماعی را در دوره‌ای خاص در یک داستان معرفی می‌کند. وقتی عملا مدیرکل هنرهای نمایشی همان جوابی را به من داد که به گروه‌های دیگر هم داده مبنی بر اینکه نه از پول خبری هست و نه از قرارداد، نامه‌ای به معاون هنری وزیر ارشاد نوشتم و بعد از ارائه توضیحاتی درباره نمایش، درخواست کردم که من را حضوری بپذیرند که این امر هم میسر نشد و آقای مرادخانی تنها نامه را پاراف کرد و مجددا من را به مدیرکل هنرهای نمایشی ارجاع داد.

این منتقد و کارگردان جوان تئاتر با بیان اینکه حامیان مالی خصوصی هم شرط حمایت‌شان از اجرای نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» حضور بازیگران چهره در نمایش است، تصریح کرد: من زیر بار این موضوع نرفته و نمی‌روم زیرا بازیگران نمایش من از بازیگران حرفه‌ای تئاتر شهر قم هستند که بنا به خواست نمایشنامه و متناسب با نقش‌ها انتخاب شده‌اند. ضمن اینکه من تغییر بازیگران و استفاده از بازیگران چهره را کاری اخلاقی نمی‌دانم.

حسن‌زاده با اشاره به ناامید نشدن خود و اعضای گروه نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» از نبود حمایت مالی برای اجرای نمایش، خطاب به مدیران و تصمیم گیرندگان تئاتری تأکید کرد: نگذارید این فرصت از گروهی که حرفه‌ای‌های تئاتر در شهری خارج از تهران هستند، گرفته شود. این گروه 30 نفره هر روز باید از شهر قم به تهران بیایند و بعد از هر شب اجرا مجددا به شهر قم بروند.

وی اظهار امیدواری کرد مسئولان استانی از اجرای عمومی این اثر و از دست نرفتن فرصت برای هنرمندان تئاتر قم، حمایت کنند.

نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» از آثار برگزیده سی و دومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است. این نمایش با حضور بازیگران حرفه‌ای تئاتر قم تولید و اجرا شده است.